Lokman Hekim’in Oğluna 100 Öğüdü

Ey babasının canı (canım evlâdım, ciğerparem), Hakk Teâlâ Hazretlerim tanı.
Başkasına nasihat vermeden önce, kendin o tavsiye edeceğin şeyle amel et.
Kendi ölçüne göre söz söyle.
Herkesin (kendine göre olan) kadrini bil.
Herkesin hakkına riâyet et.
Sırrını sakla.
Dostunu müşkül zamanında dene.
Dostunu iyilik veya kötülük zamanında sına.
Ahmak ve câhil kimseden uzak dur.
Aklı başında ve bilgin dostu tercih et.
Hayırlı işler uğrunda gayret sarf etmekten geri durma.
Kadınlara güvenme.
Bir tedbir alacağın zaman, ahlâk ve bilgi sahibi birisine’akıl danış.
Delil ve ispatını hazırladıktan sonra söz söyle.
Gençlik zamanını ganimet bil.
Gençlik zamanında iki cihana ait işlerin dürüst olsun.
Dostlarına ve ahbaplarına saygı ile ikram göster.
Anayı ve babayı ganimet bil, (onlara saygı göstermekte ve hatırlarını hoş etmekte kusur etmeyip tecrübe ve nasihatlerinden istifade et).
İyi bir üstadı baba yerinde tut.
Masrafını gelirine göre ayarla.
Her işte ortalama davran (ifrat ve tefrite sapma).
Cömertliği âdet et.
Misafire karşı ne iş gerekirse yap.
Birinin evine misafir gittiğinde gözünü ve dilini sıkı tut. Etrafa göz gezdirmekten ve gevezelikten sakin.
Herkesle hoş geçin.
Çocukların tâlim ve terbiyesine dikkat et.
İmkân bulursan ata binmeyi ve ok atmayı öğren.
Vücudunu ve üstünü başını temiz tut.
Ayakkabını giyerken sağ ayağından ve çıkartırken sol ayağından başla.
Herkese kendi ölçüsüne göre muamelede bulun. Geceleri laf ederken yavaş konuş. Gündüzleri konuşurken etrafa göz gezdir.
Az yemeği, az uykuyu ve az konuşmayı âdet et.
Kendin için hoş görmediğin şeyi başkalarına reva görme. Yapacağın işleri bilerek ve düşünerek yap. Bilmediğin şeyde ustalık taslama. Kadına ve çocuğa sır söyleme. Başkalarının refah ve saadetine göz dikme. Soysuz kimselerden vefa umma. Hiçbir şeye karşı kayıtsız davranma.
Olmayacak şeyi olur sanma. (Yarım kalmış bir işi olmuş sayma.)
Bugünün işini yarma bırakma.
Senden büyüklerle şakalaşma.
Büyüklerle konuşurken uzun laf etme.
Halka küstahlık isnat etme. (Kimseyi hor görme.)
Sana ihtiyaç arz eden kimseyi geri çevirme.
Eski münakaşaları anma.
Başkalarının menfaatine ortaklık etme.
Malını dosta, düşmana teşhir etme. (Malınla öğünme.)
Hısıma, akrabaya karşı alâkanı kesme.
İyi kimselerin aleyhinde söz söyleme.
Kendini beğenme.
Halkın ittifakla üzerinde durduğu şeye, sen de uygunluk göster.
Parmaklarını ağzına burnuna sürtüştürme. Herkesin yanında dişlerini ayıklama. Ağzını burnunu sessiz temizle. Aksırırken elinle ağzını ört. Bir kimseye karşı üstünlük taslayarak çalım satma. Parmağınla burnunu karıştırma.
Konuşurken sözlerine alay ve şaka nev’inden güldürücü laflar karıştırma.
Bir kimseyi başkasının yanında mahcup etme.
Kaş, göz işaretleriyle, şunu bunu yere serecek veya küçük düşürecek harekette bulunma.
Söylenen lakırdının tekrarını isteme.
Gülünç söz söylemekten çekin.
Kendini kadınlar gibi süsleme.
Başkasının yanında kendini veya ailenden birini methetme.
Çocukların keyfine uyma.
Diline sahip ol.
Söz söylerken ellerini oynatma.
Herkese karşı saygılı davran.
Kötü kimselerle arkadaş olma.
Ölen bir kimseyi nafile yere zemmetme.
Elinden geldiği kadar kavga ve çekişmeden uzak dur.
Kuvvetini denemeye çalışma.
İyiliği tecrübe edilmiş şeyler (veya insanlar) hakkında sû-i zanda bulun¬ma.
Kendi ekmeğini başkalarının sofrasında yeme.
Acele iş görme.
Dünya işleri için kendini fazla üzme.
Seni tanımak isteyen kişiyi sen tanı. Öfkelendiğin zaman sözünü tartarak söyle.
Burnundan akan sıvıyı elbise kolu ile silme.