Dış basında Kudüs tasarısının yankıları

ABD basını, Türkiye'nin girişimleriyle hazırlanan ve ABD Başkanı Donald Trump'ın Kudüs kararını eleştiren karar tasarısının Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda kabul edilmesini manşetlerine taşıdı.

ABD'nin tehditlerine rağmen, Trump'ın Kudüs'ü "işgal devleti israil'in başkenti" olarak tanıyan kararını eleştiren tasarının BM Genel Kurulunda 9'a karşı 128 oyla kabul edilmesi ABD basınında geniş yer buldu.

CNN haberi şöyle duyurdu:

Haley'in tehdidine rağmen BM, Trump'un Kudüs kararını kınama yönünde oy kullandı.

Kararın, ABD'nin tehditlerine karşın ezici çoğunlukla kabul edildiğine değinilen haberde, oylamanın ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley'in, Trump'ın kararının kınanması yönünde oy kullanılması halinde ABD'nin dünya genelinde fon sağlama konusunda iki kez düşüneceğini söyleyerek yayımladığı direkt tehdidin ardından yapıldığına dikkat çekildi.

Reuters, "BM'de 120'den fazla ülke Trump'a meydan okuyarak Kudüs kararını kınadı" başlığıyla verdiği haberde, 120'den fazla ülkenin BM Genel Kurulunda Trump'a karşı geldiğini belirtti.

Haberde, Trump'ın lehte oy kullanan ülkelere finansal yardımı kesme tehdidinin, Filistin ile ilgili alınan diğer kararlarda olduğundan daha fazla ülkenin çekimser ya da ret oyu kullanmasında etkili olmuşa benzediği değerlendirmesinde bulunuldu.

New York Times gazetesi de haberi, "BM Genel Kurulu, Trump'a karşı gelerek, ABD'nin Kudüs kararını kınadı" başlığıyla servis etti.

Haberde, dünya devletlerinin çoğunun, Trump'ın tehdidini görmezden gelerek ve ABD'nin Kudüs kararının geçersiz olduğunu belirterek ABD'yi sert bir şekilde payladığı yorumu yapıldı.

Haberde, Trump'ın lehte oy kullanan ülkelere finansal yardımı kesme tehdidinin, Filistin ile ilgili alınan diğer kararlarda olduğundan daha fazla ülkenin çekimser ya da ret oyu kullanmasında etkili olmuşa benzediği değerlendirmesinde bulunuldu.

New York Times gazetesi de haberi, "BM Genel Kurulu, Trump'a karşı gelerek, ABD'nin Kudüs kararını kınadı" başlığıyla servis etti.

Haberde, dünya devletlerinin çoğunun, Trump'ın tehdidini görmezden gelerek ve ABD'nin Kudüs kararının geçersiz olduğunu belirterek ABD'yi sert bir şekilde payladığı yorumu yapıldı.

"Karar bağlayıcı değil"

Kararın bağlayıcı olmadığı ve bu nedenle daha çok sembolik bir anlam taşıdığı vurgulanan haberde, orantısız oy sonuçlarının, Trump yönetiminin Kudüs'ün statüsüyle ilgili 50 yıllık uluslararası bir fikir birliğine meydan okuyan kararının dünya siyasetinin huzurunu kaçırdığı ve ABD'nin diplomatik yalnızlığına katkıda bulunduğunu ortaya koyduğu kaydedildi.

Washington Post gazetesi de "BM, ABD'nin Kudüs kararını yankılanarak reddetti" başlığını kullandığı haberde, ABD'nin pervasız uyarılarına rağmen "işgalci israil'in İşgal Altındaki Doğu Kudüs ve Filistin Topraklarındaki Faaliyetleri" başlıklı karar tasarısına 128 ülkenin destek verdiğini bildirdi.

Haberde, oylamanın yalnızca Trump'a değil aynı zamanda ABD'nin, fonları kesmekle tehdit ederek oylar üzerinde hakimiyet kurmak için yürüttüğü baskı kampanyasına da sert bir azar olduğu vurgusu yapıldı.

Türkiye'nin girişimleriyla hazırlandı

BM Genel Kurulu, Türkiye'nin girişimleriyle hazırlanan ve Trump'ın Kudüs kararını eleştiren Kudüs'ün statüsüne ilişkin "israil'in İşgal Altındaki Doğu Kudüs ve Filistin Topraklarındaki Faaliyetleri" başlıklı karar tasarısını oylamak üzere Özel Oturumla toplanmıştı.

ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley'in ülkelerin BM Daimi Temsilcilerine bir mektup yollayıp daha sonra da sosyal medya hesabından ise ABD'nin yardımları ile tehdit etmesine rağmen 128 ülke tasarıya destek vermişti.

ABD ve işgal devleti israil'in yanı sıra sadece Guatemala, Honduras, Marshall Adaları, Mikronezya, Nauru, Togo, Palau tasarıya karşı oy kullanmıştı.

Bunun yanı sıra Avustralya, Antigua-Barbuda, Arjantin, Bahama Adaları, Benin, Butan, Bosna Hersek, Kanada, Hırvatistan, Çekya, Dominikler, Ekvator Ginesi, Fiji, Haiti, Jamaika, Letonya, Lesoto, Kamerun, Kolombiya, Kiribati, Malavi, Macaristan, Meksika, Panama, Paraguay, Filipinler, Polonya, Romanya, Ruanda, Solomon Adaları, Güney Sudan, Trinidad Tobago, Tuvalu, Uganda ve Vanuatu ise oylamada çekimser kalmıştı.

Kudüs'teki yarım asırlık işgal

Doğu Kudüs'ü 5 Haziran 1967'de işgal eden işgal develeti israil, 1980'de tek taraflı olarak kentin doğusunu ve batısını "birleşik başkenti" ilan etmişti. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BGMK), 1980'de kabul ettiği 478 sayılı kararla, işgal devleti israil'in ilhak ve başkent ilanını geçersiz saymıştı. BMGK kararı çerçevesinde, ABD dahil uluslararası toplum Doğu Kudüs'ün işgal altında olduğunu kabul ediyor. İşgal devleti israil yönetimini tanıyan tüm ülkelerin büyükelçilikleri Tel Aviv'de bulunuyor. Hiçbir ülke, Kudüs'ü ya da doğu ve batı bölümlerini başkent olarak kabul etmiyor.

İşgal develeti israil ile Filistin arasındaki barış görüşmeleri, işgal devleti israil'in "1967 sınırlarını, zorunlu göçe maruz bırakılan Filistinlilerin geri dönüş hakkını ve yeni Yahudi yerleşim birimlerinin inşasına son vermeyi kabul etmemesi" nedeniyle Nisan 2014'te durmuştu.

ABD Başkanı Donald Trump, 6 Aralık'ta yaptığı açıklamada "Kudüs'ü tek taraflı olarak israil'in başkenti olarak kabul ettiğini" ilan etmiş ve Tel Aviv'deki Amerikan büyükelçiliğinin Kudüs'e taşıması noktasında Dışişleri Bakanlığına talimat verdiğini açıklamıştı. Uluslararası toplumun tepkisini çeken Trump yönetimi, bölgenin kaosa sürükleneceği ve israil-Arap ihtilafının daha da çözümsüz hale geleceği uyarılarını göz ardı etmişti.

18 Aralık'ta BMGK'de ABD'nin Kudüs kararını geçersiz kılma yaklaşımıyla Mısır'ın gündeme getirdiği tasarı, ABD'nin vetosuna karşın kalan 14 üyenin de desteğini almış ve ABD Kudüs konusunda BM'de yalnız kalmıştı.

Trump tehdit etmişti

Bu gelişmelerin ardından Trump, BM Genel Kurulunda dün görüşülen Kudüs tasarısına destek verecek ülkelere "maddi yardımları kesmekle" gözdağı vermişti. Trump, "Yüzlerce milyon hatta milyarlarca dolar alıp sonra bize karşı oy kullanıyorlar. Peki, bu oyları takip edeceğiz. Bırakalım aleyhimize oy kullansınlar, biz de epey (parayı) muhafaza etmiş oluruz. Umurumuzda değil." açıklamasını yapmıştı.

ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley de Trump'tan bir gün önce BM'de görev yapan diplomatlara e-posta göndererek "karara karşı oy kullanmamaları" konusunda "üstü kapalı tehdit" etmiş, "Aleyhte oy kullananların isimlerini alacağız." demişti.

Avrupa basınında da büyük yankı uyandırdı

Avrupa basını, Türkiye'nin girişimleriyle hazırlanan ve ABD Başkanı Donald Trump'ın Kudüs kararını eleştiren karar tasarısının Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda kabul edilmesine geniş yer verdi.

İngiliz yayın kuruluşu BBC, "BM kararı, Trump'ın beyanını reddediyor" başlığıyla duyurduğu haberinde, oylamanın ardından liderlerin yaptığı açıklamaları ve bazı tepkileri okuyucularına aktardı. BBC, tasarının Türkiye ve Yemen tarafından hazırlandığını belirterek, kararın bağlayıcı olmadığını anımsattı.

Ayrıca Sky News, Trump'ın, BM oylamasında ABD'nin Kudüs'ü "işgal devleti israil'in başkenti" olarak tanımasını reddeden karar tasarısına destek verecek ülkeleri, yardımı kesmekle tehdit ettiğini de vurguladı. Kararın sembolik olduğunu bildiren Sky, gelişmelere ilişkin Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile işgal devleti  israil Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun açıklamalarına da yer verdi.

Haberine, "BM, Trump'ın Kudüs'ü başkent olarak tanımasını reddetmek için ses getiren bir şekilde oylama yaptı" başlığını atan İngiltere'nin önde gelen gazetelerinden Guardian da oylamayla "Kudüs meselesinde ABD'nin uluslararası camiada bir kez daha izole edildiği" değerlendirmesinde bulundu.

İsviçre basını: ABD kararını geri çekti

Yaklaşık 250 bin trajı ve 1,5 milyon online ziyaretçisiyle İsviçre'nin ulusal yayın yapan tek gazetesi olan Blick gazetesi, haberi ön sayfadan duyurdu.

Blick, BM Genel Kurulunda alınan kararla "ABD'nin Kudüs'ü işgal devleti israil'in başkenti olarak tanıma kararını geri çekmesi" gerektiğini vurguladı.

Haberde ret oyu kullanan 9 ülke arasında ABD, işgal devleti israil ve 4 ada ülkesinin yer alması okuyuculara aktarıldı. Ayrıca gazete, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun açıklamalarına da yer verdi.

Macaristan basını: Dünya Trump'ın şantajına izin vermedi

Macaristan'da yayımlanan Magyar Nemzet gazetesi de ''Dünya, Trump'ın şantaj yapmasına izin vermedi'' başlığını kullandı.

Haberde İngiltere ve Japonya gibi en yakın müttefiklerinin de oylamada ABD'yi yalnız bıraktığı, oylamanın 9'a karşı 128 "evet" oyuyla kabul edildiği hatırlatıldı.

Trump'ın tehdidine rağmen tüm İslam ülkelerinin aynı çizgide buluştuğu vurgulanan haberde, Macaristan'ın işgal devleti israil ve Trump'ı kızdırmamak için çekimser kaldığı kaydedildi.

Fransa basını: Tehditlere rağmen...

Fransız haber ajansı AFP'nin geçtiği ve pek çok gazete ile internet haber sitelerinin kullandığı haberde, BM'nin Trump'ı ve ABD yönetimini tehditlere rağmen kınadığı belirtildi fakat ABD tehdidinin etkisini de gösterdiği kaydedildi.

Haberde, oylama öncesi 160 ile 190 arası kabul oyu beklentisi olduğu fakat ABD'nin tehditleri sonrası 35 ülkenin çekimser kaldığı, 21 ülkenin ise oylamaya katılmadığına işaret edildi.

Ayrıca, oylamanın herhangi bir yaptırımının olmadığı ve ABD yönetiminin Trump'ın aldığı karardan dönülmeyeceğini ilan ettiği vurgulandı.

Le Monde, "Kudüs'ün durumu: BM, Donald Trump'ın kararını kınadı" başlığıyla verdiği haberde tasarının oylamadan büyük bir farkla geçtiğini belirtti.

Le Figaro ise konuyla ilgili haberinde, "Kudüs: BM büyük bir farkla Amerika'nın kararını kınadı" başlığını kullandı. Oylama sonrası Filistin'in uluslararası desteği ilan ettiğini belirten gazete, işgal devleti israil Başbakanı Netanyahu ve ABD'nin BM'deki temsilcisi Nikki Haley'in oylamaya dair görüşlerini hatırlattı.

Gazete, ABD'nin uluslararası arenada "yalnızlaştığı" yönündeki dün yayımladığı haberini de oylama sonrası verdiği habere ekledi.

Le Figaro, ayrıca Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, ABD Başkanı Trump'a Kudüs hakkındaki kararından vazgeçmesi çağrısında bulunduğunu yazdı.

BM'deki oylamayı Le Parisien gazetesi, "Kudüs: ABD, tehditlere rağmen BM'de büyük bir oy farkıyla kınandı" başlığıyla verirken Liberation, "BM, Trump'ı kınadı" şeklinde verdi.

İtalyan basını, BM Genel Kurulunda ABD Başkanı Donald Trump'ın ABD'nin işgal devleti israil'deki büyükelçiliğini Kudüs'e taşıma kararını Katalonya'daki seçimlerin ardından ikinci sırada gördü.

Ülkenin ana akım gazetelerinden La Repubblica, "BM Genel Kurulundan Trump'a tokat" başlığıyla duyurduğu haberinde, İtalya'nın da aralarında bulunduğu BM üyesi 128 ülkenin, Türkiye ve Yemen'in öncülük ettiği, ABD Başkanı Trump'ın Kudüs'ü işgal devleti israil'in başkenti olarak tanıma kararını eleştiren karar tasarısını kabul ettiğini bildirdi.

Yüksek tirajlı gazetelerden Corriere della Sera da ABD'nin Kudüs'ü işgal devleti israil'in başkenti olarak tanıma kararına yönelik oylamayı, "BM, Kudüs'ün başkent olmasına hayır oyu kullandı" başlığıyla okuyucularına aktardı. Karar tasarısının Türkiye ve Yemen'in birlikte sunduğuna işaret edildi.

İtalyan haber ajansı ANSA da Türkiye ve Yemen'in girişimiyle hazırlanan karar tasarısının BM Genel Kurulundaki oylamasını, "BM, Trump'a karşı oy kullandı" başlığıyla verirken Genel Kurulun büyük çoğunluğunun ABD'nin kararına karşı olan tasarıyı kabul ettiği belirtildi.

Rainews kanalı da “BM Genel Kurulu, ABD'ye karşı: Karar tasarısına 128 ‘evet', 9 ‘hayır' oyu” başlığıyla BM'deki tarihi oylamayı izleyicilerine duyurdu.

Alman basını: Trump açıkça başarısız

Alman Frankfurter Allgemeine Zeitung, ABD Başkanı Donald Trump'ın şantaj denemesinin açıkça başarısızlığa uğradığını vurguladı.

Haberde Trump'ın Kudüs kararını eleştiren karar tasarısının Türkiye ve Yemen tarafından BM Genel Kuruluna getirildiği ve kabul edildiği anımsatıldı. Gazetede ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley'in fotoğrafına yer verilerek, fotoğrafın altına da ''Mafya metotlarıyla'' ibaresi eklendi.

Süddeutsche Zeitung da BM'de alınan kararla ABD'nin Kudüs kararının geri çekilmesinin istendiği ifade edildi.

"Yok hükmünde"

Zeit gazetesinin haberinde ise BM'de Trump'ın Kudüs kararının "yok" hükmünde ve geçersiz olduğu kararının alındığı belirtildi. Haberde, BM Genel Kurulu tarafından Trump'ın Kudüs kararını kınayan karar alındığı vurgulandı.

Tageszeitung gazetesi de “Tehdide rağmen karar” başlığını kullandığı haberinde, BM Genel Kurulunun ABD Başkanı Trump'ın Kudüskararından dolayı derin üzüntü duyduğunu ifade ettiği, aralarında Almanya'nın da bulunduğu 193 ülkeden 128'nin tasarıya onay verdiğine dikkati çekti.

Welt gazetesi de "Almanya da ABD'nin Kudüs kararını kınıyor" başlığıyla verdiği haberinde, BM Genel Kurulunun büyük çoğunluğunun, ABD'ye Kudüs'ü işgal devleti israil'in başkenti olarak kabul etme kararını geri almasını istediği kaydedildi. Haberde, tasarının bağlayıcı olmadığı ancak sembolik etkisi olduğu belirtildi.

Spiegel dergisi de Trump'ın Kudüs'ü "işgal devleti israil'in başkenti" olarak kabul etmesiyle yoğun eleştiri aldığına işaret ederek, BM Genel Kurulunun ABD Başkanı'nın bu karardan dönmesini talep ettiğini aktardı.

Haberde, Genel Kurul öncesinde açıkça BM üyelerinin tehdit edildiğine de yer verildi.

Hollanda basını: ABD'nin kararı silindi

Hollanda'da Algemeen Dagblad gazetesi, "Trump, Kudüs'ü başkent olarak tanıma kararını geri çekmek zorunda" başlığını atarken Telegraaf gazetesi de haberi "BM, ABD'nin Kudüs kararını masadan sildi" başlığıyla duyurdu. Telegraaf, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın oylamanın sonucunu zafer olarak nitelendirdiğini belirtti.

De Volkskrant gazetesi de "Trump'ın tehditleri işe yaramadı: BM'nin büyük kısmı onun Kudüs kararını reddetti" başlığını kullanırken, "BM üyeleri, topluca Trump'ın Kudüs kararına karşı" başlığını veren kamu yayın kuruluşu NOS, yüzün üzerinde ülkenin Trump'a meydan okuduğunu yazdı.

Bosna Hersek basını: Biz çekimser kaldık

Bosna Hersek'in en çok okunan gazetelerinden Dnevni Avaz, "BM Genel Kurulu, Kudüs tasarısını kabul etti" başlığını kullandığı haberde, BM Genel Kurulundaki oylamada tasarının 128 oyla kabul edildiği anımsatıldı.

BM'deki oylamada 35 ülkenin çekimser oy kullandığına işaret edilen haberde, "Bosna Hersek de çekimser kaldı" ifadelerine yer verildi.

Ülkenin önemli gazetelerinden Oslobodjenje de "BM, Trump'un Kudüs kararına tepki gösterdi" başlığıyla verdiği haberinde, ABD'nin Kudüs'ü "işgal devleti israil'in başkenti" olarak tanımasının "hiçlik" olduğu belirtildi.

Oslobodjenje'nin haberinde Bosna Hersek'in çekimser oy kullanan ülkeler arasında olduğu ifade edildi.