Kanser olmamızın sebepleri arasında plastik ürünlerde var mı?

HamdiTemel kimdir?

Uzun yıllar DicleÜniversitesinde çalıştıktan sonra Bozok Üniversitesi Tıp Fakültesi TıbbiFarmakoloji Anabilim Dalına profesör olarak atandım. Kimya ve sağlıkyönetimlerinde iki lisansımı tamamdım. Kimya ve Farmakoloji ve Toksikolojialanlarında iki doktora yaptım.  Yaklaşık 14 yıldır profesör olarak çalışmaktayım. D.Ü. Eczacılıkfakültesinin kurucu dekanıyım ve Dicle Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Uygulamave Araştırma laboratuvarını kurarak iki kurumdan akredite olmuş eşsiz birlaboratuvar kurarak onun kurucu müdürlüğünü de yaptım. Bu zamana kadar 127 siuluslararası olmak üzere 142 adet yayınım ve 300’den fazla sözlü ve postersunumlarım vardır. 38 proje tamamladım. Susuz aşk yaşanmaz ve Naylon aşkıöldürür adlı kitaplarım vardır.

Plastikürünler yerine hangi ürünler kullanmalıyız?

Plastik ambalajlı ürünlerbizler öyle hapsetmiş ki, ne almak istesek bir plastik ile kaplı olduğunugörüyoruz. İçeceklerimizden tutun, yiyeceklerimize kadar her şey plastikte.Artık annelerimizin yaptıkları sarmalar bile plastik ile kuşatılmış birdurumda. Buna bir dur demek gerekmektedir. O yüzden alternatiflergeliştirmeliyiz ama pratik olarak en azından bez torbaların yaygınlaştırılmasıve cam kapların teşvik edilmesi gerekmektedir.

Plastikkullanımında azalma açıklandı. Bu konu hakkında düşünceniz nedir?

15 yıla yakındanTürkiye’nin hemen hemen her yerinde konferanslar veriyorum, TV programlarınakatılıyorum, radyo söyleşileri yapıyoruz. Benim gibi çok akademisyen ve gönüllükuruluşlarda bu konuya çok eğildiler ve şuan ki hükümetimizde ciddi önlemleralmaya başladı. Yıllar önce naylon poşet kirliliğinden 10 kuruşa kurtuluruzdiye bir demecim vardı.  Şuan 25  kuruş oldu çok şükür. Herkes ihtiyacı kadaralıyor ve naylon poşet kirliliği yüzde 75’ler oranda azaldı diye bilgilergeldi. Çok sevindirici haberler.

Kanserolmamızın ana sebebi plastik mi?

Sadece plastiklerebağlamak doğru değil tabiki. Kanser olma çok etkenlere bağlıdır. Bunlardan birtanesi de plastik kirliliğinden ortaya çıkan ve çözünmesi sonucu toprağa,bitkiye, hayvana ve sonunda insana geçen kimyasallar olabilir. Çünkü güngeçtikçe kanser hastalıklarında artış söz konusu olmaktadır. Hunharcaçevremizi, toprağımızı, suyumuzu kirletiyoruz ve tüm canlılar etkilenerek hastaolmaktayız.

Plastikkullanımı minimum seviye indirmek için nasıl önlemler alabiliriz.

Öncelikle neden plastikkaplı ürünlerden uzak durmamız gerektiği doğru bir şekilde anlatılmaktadır.Devlet, üniversiteler, belediyeler, tüm STK’lar bunun için eğitici programlaryapmalıdır. Alternatiflerin çeşitliliği artırılmalı ve pratik şeyleryapılmalıdır. Cam sanayi güçlendirilmeli, tek kullanımlık olmayanlar veya beztorbaların kullanımları teşvik edilmelidir.

Dünyadaki‘’ tıp fakültesi, diş hekimliği, eczacılık, veteriner fakültesi’’ sayılarınınartmasına parelel sebep ne?

Sağlık çok önemlidir.Bizler çevremizi , toprağımızı suyumuzu, havamızı ne kadar çok kirletirsek ooranda da sağlık problemleri ile karşılacağız demektir. Tüm canlılar hastaartık ne yazık ki. Bu yüzden sağlık ile ilgilenen tüm fakültelere ihtiyaçlargün geçtikçe artmaktadır. Nedenlerinden birisi bu olabilir. Çünkü mezunolduklarında mesleklerinin garantisi oldukça fazladır.

‘’NaylonAşkı Öldürür’’ kitabın ana fikri nedir?

Alışveriş yaparkenherkeste fazladan naylon poşet alma duygusu oluşmuştu. Bedava diye herkesihtiyacından çok daha fazlasını alıyordu, bu da sonradan aşka dönüştü. Ama buaşk naylonların çevreye verdiği kirlilik ve çözünmeden dolayı verdiği zarardandolayı hastalıklar olarak karşımıza çıktı. Bizde  bu şak öldürür dedik, kitabımızın ismi naylonaşkı öldürür olarak piyasaya çıktı.

Tümcanlılar plastikten etkilenir mi? Etkilenirse nasıl olur?

Hemenhemen tüm canlılarda mikroplastikler tespit edilmeye başlandı. Topraklarımızkirli, hava kirli, sular kirli artık. Gözle görünmeyen mikroplastikler ile tümdünyamız kuşatılmış durumdadır. Belki kesin bir kanıt ile mikroplastikler şuhastalıklara zarar veriyor diyemiyoruz. Ama bu kadar mikroplastikler veonlardaki katkı maddeleri bir gün çok büyük zararlar verdiğini göreceğiz.Okyanuslardaki balinalardan tutun, anne sütüne kadar, içtiğimiz çaylardantutun, daha dünyaya gelmemiş bebeklere kadar her canlı ve cansızmikroplastiklerden nasibini almaktadır.

Koronavirüsünplastik üretimine etkisi nedir?

Dolaylı etkisi olabilir,çünkü sağlıklı vücuda koronavirüsün etksi ya çok az oluyor yada hiçetkilemiyor. Bu yüzden sağlıklı bir yaşam tarzımız olursa koronayı rahatatlatabileceğiz. Çünkü gerçekten plastik kirlilikten gelen zararlı kimyasallarve mikroplastikler sağlığımızı tehdit ediyor. Birde alışverişlerde renklipoşetleri kullanmamak daha doğru çünkü renkli poşetlerde koronavirüsün tutunmaihtimali daha fazla olabiliyor.

Kullandığınızplastik rengi fark eder mi?

Tabiki çok  fark ediyor, özellikle de siyah poşetlerdentamamen uzak durmak gerekiyor. Çevreden toplanan plastikler geri dönüşüm ilenaylon poşet yapımda kullanılıyor, belli sıcaklığa getirilmez ise buralardamikrobiyal kirlilikler oluşma ihtimali çok fazladır. Bir de siyah boyakullanıyorsa ve de ot öldürücü böcek öldürücü ilaçların plastik kaplarıda bunaylon poşet üretiminde kullanılıyor sa vay halimize.

‘’SusuzAşk Yaşanmaz’’ kitabında yazarın vermek istediği mesaj nedir?

Tüm canlılar için su çokönemlidir. Günlük ihtiyacımız kadar su içmek zorundayız. Her akşam çoğuprogramlarda su için diye bilim adamları nasihatlar etmektedir. Ancak hangisuyun içilmesi gerektiği ve neden içilmesi gerektiği iyice bilinmektedir. Çünküsu içmez isek hayat olmaz, bu tüm canlılar için geçerlidir. Eğer su olmaz iseaşk da olmaz, naylon aşkı öldürür’ün devamı niteliğinde bir kitabımdır.

Suyuntüm canlılar üzerindeki etkileri nelerdir? Bizler neden su içmeliyiz?

Tüm hastalıkların başıvücudun susuz kalmasındandır diye özetleyebiliriz. Suyu taze su ve bayat sudiye ikiye ayırıyoruz. Bayat su hapsedilen su, taze su da akan sudur.Hapsedilen sular; damacanlardan tutun pet şişelerdekilere kadar sudur vebunları özellikle de güneş ışınlarına çok mazur kalmış ise içmemekgerekmektedir. En doğru su akan sudur.

İllerdebulunan belediyelerin su kirliliğine yönelik çalışmaları nasıl olmalıdır?

Eğer belediyelerimiz dese ki bizim suyumuz güvenilirdir. Ozaman tavsiyem belediye sularınıniçilmesidir. Çünkü musluklardan gelen sular akan sulardır. Belediyelerimize çokönemli görevler düşmektedirler ve tam arıtımlarını sağlamaları gerekmektedir.Temiz suların halkımıza verilmesi demek çoğu hastaklardan kurtulmamız veya hasta olmamak demektir.

Bu röportajı yapmamızda emeği geçen Prof. Dr. Hamdi Temel hocama, İdealist Genç Düşünürler Derneği Başkanı Ömer Faruk Argun'a teşekkür ederiz.

Editörler:  Sevda Piliç, Aycan Aslan