'Dünya kuru kayısı üretiminin yüzde 85'i Malatya'dan karşılanıyor'

Besin değerinin yüksek olmasının yanı sıra aroması ve lezzetiyle de dünyanın ilgisini çeken Malatya kayısısı ile ilgili bilgi veren Malatya Ticaret Borsası (TOBB) Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Özcan, bu yıl kentte yaklaşık 400 bin ton kayısı üretildiğini bildirdi.

Malatya ekonomisi açısından büyük önem taşıyan kayısının hasadının haziran ayı ortasında başladığını belirten Özcan, çiftçilerin kayısıyı güneşte kurutma işlemininse ağustosun ortasına kadar devam edeceğini söyledi.

Kayısının, kent nüfusunun yüzde 60'ının geçim kaynağı olduğunu anlatan Özcan, dünyada üretilen kuru kayısının yüzde 85'inin Malatya kayısısı olduğunu kaydetti.

Her yıl 20 haziran ile 10 ağustos günleri arasında kentte hasat döneminin başladığını dile getiren Özcan, "İklimsel ve mevsimsel olarak kısmen 5-10 gün gibi bir değişiklik olabiliyor. Bu yıl özellikle Nisan, Mayıs ve Haziran ayları ciddi anlamda yağışlı geçti. İklimlerde ciddi anlamda değişiklikler meydana geldi. Hasat dönemimiz başladı ama Mayıs ve Haziran aylarında ciddi anlamda yağışla beraber bir dolu felaketiyle de karşılaştık.  Dolasıyla ciddi anlamda üründe bir kalite kaybına sebep oldu. Bu da hem çiftçimizi hem bizleri üzdü çünkü kalite kaybı ihracatta bizi zor durumda bırakıyor." dedi.

"Çiftçiye 110 milyon TL civarı ödeme yapıldı"

Doğal afet durumlarında çiftçinin desteklendiğini hatırlatan Özcan, şunları söyledi: "Çiftçimiz, Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) kapsamında yapılan sözleşme gereği dolu hasarıyla ilgili devlet tarafından ciddi anlamda destekleniyor. Bu yıl TARSİM doğa ve tabiat şartlarından kaynaklanan kalite kaybından dolayı Malatya'da ciddi anlamda destek verdi. TARSİM, 110 milyon TL civarı ödeme yaptı. Bu yıl Mayıs ve Haziran aylarında yaşanan doğa ve tabiat şartlarının getirmiş olduğu yağmur, dolu gibi sıkıntılardan ürünlerimiz hasar aldı. Şu anda Malatya, ova dediğimiz bölümde ürün hasadını yarılamış durumda. Yani büyük ihtimalle bu, rakımı 700 olan bölgelerden rakımı yaklaşık bin 600-bin 700 kadar olan bir bölümde yaşanıyor. Periyodik olarak havaların sıcaklık derecelerine göre hasat dönemi de onunla beraber devam ediyor."

"Yaklaşık 80 bin tonun üstünde rekolte tahminimiz var"

Malatya İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünün, kurmuş olduğu komisyonla sahada rekolte çalışması yaptığını kaydeden Özcan, "Bu çalışmaya son haftalarda biz ve ticaret borsası ile ziraat odası da dahil olduk. Malatya'da yaklaşık 400 bin ton yaş meyve tahmini yapıyoruz. Bu tahminlerimiz hem sahada birebir ağaçta görerek hem de Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) üstünden ağaç sayısını baz alarak yapılan rekolte tahminleridir. Yaş kayısıdaki ihracatta ciddi bir noktaya geldik. Malatya kayısısının yaklaşık 65-70 bin tonunu tüketip, geri kalan bölümünü de kurutarak ihracata göndermeyi planlıyoruz. Kuru tahminimiz 80 bin ton civarındadır. Malatya ile birlikte Elazığ'ın Baskil, Kahramanmaraş'ın Elbistan ve Sivas'ın Gürün ilçeleri de kayısıda kısmen üretici durumundadır. Bununla beraber yaklaşık 80 bin tonun üstünde rekolte tahminimiz var." ifadelerini kullandı.

"Bizim ürünümüz, dünya kuru kayısı üretiminin yüzde 85'ini karşılıyor"

Malatya'da üretilen kuru kayısının, dünya kuru kayısı üretiminin yüzde 85'ini karşıladığını ifade eden Özcan, şunları aktardı:

"Bizim ürettiğimiz ve kuruttuğumuz ürün, dünya kuru kayısı üretiminin yüzde 85'ini karşılıyor. Dünyanın her yerinde yaş meyve üretimi var ama bu, kuruya dönüşmüyor. Malatya, kayısı coğrafi işaret belgesi almış. Avrupa'nın ve dünyanın tek nitelikli kayısısı ürünü olarak ortaya konulmuş bir meyvedir. Dolayısıyla geriye dönük baktığımız zaman bizim ortalama 100 bin ton ihracatımız var. Bu 100 bin ton ihracatımızın yaklaşık 60 bin tonu Avrupa ülkelerine, geriye kalan 40 bin tonu Rusya, Amerika gibi ve kısmen Uzakdoğu ülkeleri ile Antarktika ülkelerine ihracat yapıyoruz. Tabi, buradaki en büyük potansiyel Avrupa ülkeleridir. Dolayısıyla şu anda Avrupa'da kükürt problemi var. 200 bin PPM gibi bir standart var. Biz ona göre hazırlık yapıyoruz. İhracatta bir üründeki kalite kaybı bizi bu yıl zor duruma sokabilir ancak bizim bu yılki tahminiz gene ihracatta 100 bin ton rakamlarını yakalamayı planlıyoruz. Şu anda 2017-2018 sezonunda 93 bin tonu yakaladık. Büyük ihtimalle Haziran ayını da eklersek 100 bin ton ihracat yapmış, 300 milyon dolar civarında da gelir elde etmiş olacağız."

"Malatya'da depo eksikliği giderilecek"

Özcan, depo eksikliği sorunlarının giderileceğini belirterek, "Lisanslı depo, aslında uzun zamandır üstünde çalıştığımız bir şeydir. Lisanslı depo projemiz, 10 bin ton kapasiteli organize sanayi bölgesinin (OSB) içerisinde yapılacak bir projeydi. Burada 12 bin TL'sini Kalkınma Bakanlığı karşıladı. Geri kalan 6 milyon 800 bin TL'lik bölümüyle ilgili olarak bir protokol imzaladık. Ağustos ayının sonunda LİDAŞ olağanüstü kongre kararıyla sermaye artırımına gidecek ve hemen akabinde bunu borsamıza aktaracak, bu parayla ihaleye çıkacağız. Depoyla ilgili depodaki en önemli nokta, bugün şikâyetçi olduğumuz en büyük sorun olan aslında bir taban fiyat uygulamasıdır. Şu anda taban fiyat uygulaması yapamamamızın sebebi ürünü alıp depolara koyamamaktır." şeklinde konuştu.

"10 bin ton kapasiteli depomuz faaliyete geçerse kayısı problemi kalmaz"

Son olarak Özcan, "Dolayısıyla bu projenin ortaklarından bir tanesi de Toprak Mahsulleri Ofisidir (TMO). Burada bir alım garantisiyle gelip, taban fiyat uygulamasına geçecek depo hem çiftçimize hem tüccarımıza hem de ihracatçımıza hizmet verecek. Burada asıl olan, çiftçimizi daha mutlu edecek bir plan ve program içerisindeyiz. Çünkü devletin depolarla çalışan çiftçilere çok büyük destekleri var. Mazot ve laboratuvar desteği gibi. Dolayısıyla 10 bin ton kapasiteli lisanslı depomuz faaliyete geçerse kayısı problemlerinin büyük bir bölümünü sağlamış olacağız." dedi